ကလေးကူးစက်ရောဂါများ နဲ့ ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းများ
Wiriyaporn Chanrachakul, M.D. on ၂၀ ဇွန် ၂၀၂၅
3 min read
3.9အနှစ်ချုပ်
- နိုရိုဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတာ အစာအိမ်ကို ရောင်ရမ်းစေတတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အပူဒဏ်၊ ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးမျိုးနဲ့ အရက်ပြန်ကိုတောင် ခံနိုင်ရည်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လွယ်ကူလျင်မြန်စွာလည်း ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ပြီး မကြာခဏဆိုသလို မသန့်ရှင်းတဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ အရည်တွေကတစ်ဆင့် ကလေးတွေမှာ ကူးစက်မှုများ ဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ကူးစက်တတ်ပြီး အထူးသဖြင့် ရာသီဥတု အေးတဲ့အချိန်မျိုးမှာ ပိုပြီး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
- ကလေးငယ်ကိုယ်ခံစွမ်းအားဆိုင်ရာ နိယာမများအရ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း၊ အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးများထိုးနှံခြင်း စတာတွေဟာ ကလေးတွေရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေး ပါတယ်။ ရောဂါအမျိုးမျိုး ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေကိုလည်း လျော့နည်းစေပါတယ်။ ကူးစက်ခံခဲ့ရရင် လည်း ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်တဲ့အတွက် ဆေးရုံတက်ကုသရတာမျိုး၊ ဆက်စပ်ပြီးတော့ နောက်ဆက်တွဲ ဆေးကုသ စရိတ်တွေ အကုန်အကျများတာမျိုးတွေကလည်း ရှောင်ရှားနိုင်ပါတယ်။
- နောက်ဆုံးပေါ် သွေးလွန်တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမျိုးစိတ်အားလုံးကို ကာကွယ်ရာမှာ ၈၀.၂% အထိ ထိရောက်ပြီး ပြင်းထန်ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပွားဖို့ ကာကွယ်ရာမှာ ၉၀.၄% အထိ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သုံးလခြား နှစ်ကြိမ် ထိုးရတာ ဖြစ်ပြီး သွေးလွန်တုပ်ကွေး ဖြစ်ဖူးသည်ဖြစ်စေ၊ မဖြစ်ဖူးသည်ဖြစ်စေ ထိုးနှံနိုင်ပါတယ်။
ကာလရှည်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကပ်ရောဂါနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ကန့်သတ်သီးခြားနေကြရတဲ့ လော့ဒေါင်းအချိန်တွေ ပြီးဆုံးလို့ ပုံမှန်အတိုင်း သွားလာခွင့်ရ၊ ကျောင်းတွေလည်းပြန်ဖွင့်၊ လူစုလူဝေးနဲ့ ပညာသင်ကြားရတဲ့ အခြေအနေကို ပြန်ရောက်လာတဲ့အတွက် ကလေးတွေကြားမှာလည်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ၊ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ အပါအဝင် ကူးစက်ရောဂါတွေ ပြန်လည်ခေါင်းထောင်လာပြန်ပါတယ်။ ကျောင်း၊ ကစားကွင်း၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ကဖေးဆိုင်တွေမှာ ပြန်ပြီး စည်ကားလာတာနဲ့အတူ ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုနှုန်းတွေလည်း တိုးမြင့်လို့ လာပါတော့တယ်။
အထူးသဖြင့်
- သွေးလွန်တုပ်ကွေး
- တုပ်ကွေး
- အာအက်စ်ဗွီ (RSV) (အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ပိုးဝင်ခြင်း)
- လက်၊ ခြေ၊ ပါးစပ်နာ ရောဂါ (လက်ဖဝါး၊ ခြေဖဝါး နဲ့ ပါးစပ်မှာ အဖုလေးတွေ ပေါက်တာ)
- နိုရိုဗိုင်းရပ်စ် (Norovirus)
- အာပန်ဂျီနာ (ပါးစပ်နာအဖျားရောဂါ) Herpangina
- ပြည်ပခရီးသွားလာရာက ကူးစက်လာနိုင်တဲ့ အခြားပြင်းထန်ရောဂါပိုးများ
ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များတဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေကတော့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ပိုးဝင်ခြင်း နဲ့ အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ပိုးဝင်ခြင်းတို့ပါပဲ။
- အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကြောင့် အများဆုံးဖြစ် တတ်ပြီး တံတွေး / ချွဲ စတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က ထွက်တဲ့အရည်မျိုးတွေကတစ်ဆင့် တစ်ယောက်က တစ်ယောက် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။ အများအားဖြင့် ချောင်းဆိုးတာ နှာချေတာမျိုးတွေကနေ ကူးစက်ကြတာပါ။ ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲကာလတွေ၊ အထူးသဖြင့် မိုးရာသီနှင့် ဆောင်းရာသီလိုမျိုးတွေမှာ ပိုမိုပေါက်ပွားပြီး အများကြီး ပျံ့နှံ့လေ့ရှိပါတယ်။
- အစာအိမ် နဲ့ အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ တွေကျတော့ ကူးစက်တတ်တဲ့ အကြောင်းရင်းက အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ဘက်တီးရီးယား သို့မဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ် တွေကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီ ပိုးတွေကတော့ အများအားဖြင့် ပိုးတွေပါတဲ့ အစားအစာ နဲ့ အရည်တွေကနေ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက်ပြီးတော့ဖြစ်စေ ထိတွေ့မိရာက ကူးစက်သွားလေ့ ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းတွေမှာ ပိုဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ သူငယ်ချင်း အချင်းချင်း အစားအသောက်နဲ့ အချိုရည်တွေ မျှဝေစားသောက်ကြတာ၊ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ မရှိဘဲ အပြန်အလှန်ထိတွေ့ဆက်ဆံကြတာ စတာတွေကနေ ကူးစက်ကြတာပါပဲ။
စာသင်နှစ်အသစ်အတွက် ကျောင်းပြန်ဖွင့်သည်ဖြစ်စေ၊ အိမ်မှာနေသည်ဖြစ်စေ၊ မိဘတွေနဲ့အတူ အပြင်သွားသည်ဖြစ်စေ ကလေးတွေဟာ ပြည့်စုံတဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ ခံယူသင့်ပါတယ်။ ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့ သန့်ရှင်းမှုနဲ့ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေး အလေ့အကျင့်ကောင်းတွေကို သင်ကြားပေးသင့်ပါတယ်။ ဥပမာ- အစားအသောက်ကို ပူပူနွေးနွေးစားသုံးခြင်း၊ စားပွဲပေါ်က ဟင်းတွေကို အခြားဇွန်းနဲ့ ခပ်ယူစားသောက်ခြင်း၊ လက်ကို သေချာဆေးကြောခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကလေးတွေကို လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ အားလုံးထိုးနှံပြီး ကိုယ်ခံအားမြှင့်တင်ပေးသင့် ပါတယ်။
- သွေးလွန်တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေး
- တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေး
- လက်၊ ခြေ၊ ပါးစပ်နာရောဂါ ကာကွယ်ဆေး
- အမျိုးသား ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံရေး အစီအစဉ်အလိုက် မဖြစ်မနေ ထိုးနှံရမယ့် အခြား ကာကွယ်ဆေးများ
ကိုယ်ခံအားကောင်းမွန်စေဖို့အတွက် အာဟာရအုပ်စု (၅) မျိုးစလုံးပါတဲ့ အစားအစာတွေကို မျှတစွာ စားသုံးခြင်း၊ တစ်ညကို အနည်းဆုံး ၈ နာရီ အိပ်စက်ပြီး လုံလောက်စွာ အနားယူခြင်း၊ နေ့တိုင်း အနည်းဆုံး မိနစ် ၃၀ ခန့် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ခြင်းတို့ဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ မိဘတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကလေးတွေ ကျန်းမာသန်စွမ်းပြီး ကျန်းမာပျော်ရွှင်တဲ့ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်ကို ရောက်ရှိနိုင်ဖို့ ဆက်လက် ပံ့ပိုးကူညီပေးသင့်ပါတယ်။
ဆောင်းပါးမျှဝေရန်
စာရေးသူနှင့်
ဆက်သွယ်ရန်
ကျန်းမာရေးအတွက် စိတ်ပူမိသမျှ
သိချင်တာရှိရင် မေးခဲ့ပါ။ဆောင်းပါးများ