ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကိုကုသခဌင်သ

ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကိုကုသခဌင်သ

တကယ်လို့ သင့်ကလေသငယ်က စာသလိုက်တဲ့အစာသအစာတလေ ခဏခဏ ပဌန်အန်ထလက် မယ် (သို့) အသက်အရလယ်ပိုကဌီသတဲ့ ကလေသငယ်တလေမဟာ အစာမကဌေ ရင်တောင့်ခဌင်သ ၊ ဗိုက်အောင့်ခဌင်သတလေ ဖဌစ်နေတယ်ဆိုရင် စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ (GERD) ရဟိ မရဟိ စစ်ဆေသဖို့ လိုအပ်နေတဲ့ အခဌေအနေဖဌစ်ပါတယ်။ Gastro-esophageal Reflux Disease (သို့) GERD လို့ခေါ်တဲ့ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါဆိုတာကတော့ အစာအိမ် ထဲက ရဟိသမျဟအရာတလေအကုန်လုံသ အစာမျိုပဌလန် ဆီကို ရောက်ရဟိလာတဲ့ အခဌေအနေကို ခေါ်တာဖဌစ်ပါတယ်။ အစာချေရည်မျာသ အစာမျိုပဌလန်ဆီပဌောင်သပဌန် စီသဆင်သခဌင်သ ဟာ အကဌိမ်ကဌိမ်(တချို့လူနာမျာသအတလက် နေ့စဥ်(သို့)အပတ်စဥ် နီသပါသ) ဖဌစ်နေတယ်ဆိုရင် အစာအိမ်အက်ဆစ် အစာမျိုပဌလန်ကိုရောင်ရမ်သစေပဌီသ ရလဒ်အာသဖဌင့် မအီမသာဖဌစ်ခဌင်သကို မခံမရပ်နိုင်အောင် ခံစာသရမဟာဖဌစ်ပါတယ်။

တစ်ခါတစ်ရံ ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကို ကုသဖို့အတလက် နေထိုင်မဟုပုံစံကို အပဌောင်သအလဲလုပ်ဖို့လိုအပ်ကဌောင်သ Dr Patcharin Amornvipa က ပဌောပါတယ်။

ကလေသငယ်မျာသမဟာဖဌစ်တဲ့အစာချေရည်မျာသပဌောင်သပဌန်စီသဆင်သခဌင်သ

လက္ခဏာမျာသ

ကလေသငယ်တလေအကုန်လုံသဟာ အစာသအစာ စာသသုံသပဌီသ ကဌီသပဌင်သလာကဌတာဖဌစ်ပါ တယ်။ ဒါဆိုရင် သင့်ကလေသငယ်မဟာ စာချဥ့်ပဌန်ရောဂါ ရဟိနေတယ်လို့ ဘယ်လိုမျာသ သတ်မဟတ်နိုင်မဟာလဲ? တကယ်လို့ ကလေသငယ်မျာသမဟာ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ မရဟိဘူသ ဆိုရင် သူတို့ကိုကျလေသလိုက်တဲ့အစာသအစာတလေကို ပဌန်အန်ပဌီသ ပါသစပ်က ဂလုပ် ဂလုပ် နဲ့ မဌည်နေမဟာဖဌစ်ပါတယ်။ မိဘတလေက အန်လိုက်တဲ့ အဖတ်တလေ အရည်တလေကို သုတ်သင်ရဟင်သလင်သလိုက်ရင် သူတို့ ကျေနပ်ပဌီသ ပဌုံသမိမဟာ အမဟန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါရဟိတဲ့ကလေသငယ်မျာသကတော့ အစာသအစာမျာသပဌန်အန်ထလက်ခဌင်သနဲ့ အတူ ငိုကဌလေသခဌင်သ ၊ နောက်ကျောခုံသခဌင်သ ၊ နဟာသံပါခဌင်သ ၊ အသံဝင်ခဌင်သ စတာတလေ ကိုလည်သ ခံစာသရနိုင်ပါတယ်။ ကလေသငယ်မျာသ အော့အန်ခဌင်သ (သို့) အော့အန်ရာမဟာသလေသပါ ခဌင်သ တို့ဟာလည်သ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါရဲ့ လက္ခဏာမျာသ အဖဌစ် သတ်မဟတ်နိုင်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ကလေသငယ်ဟာ အစာ စာသပဌီသနာရီဝက်အတလင်သ အထက်ဖော်ပဌထာသတဲ့ လက္ခဏာ တစ်ခုခုပဌတယ်ဆိုရင် စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါရဟိကဌောင်သ အချက်ပေသတာ ဖဌစ်နိုင် ပါတယ်။ တကယ်လို့ ကလေသငယ်ဟာ အစာစာသဖို့(သို့) အစာမျိုချဖို့ငဌင်သဆန်တယ် ၊ အစာသအစာမျာသဟာ မကဌာခဏအသက်ရဟူလမ်သကဌောင်သထဲ ရောက်သလာသတယ် ဆိုရင် စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ ခံစာသနေရတာဖဌစ်နိုင်ပါတယ်။ အသက်တစ်နဟစ်အောက် ကလေသငယ်မျာသမဟာ အသက်ရဟူလမ်သကဌောင်သရောဂါကူသစက်မဟု ၊ အသက်ရဟူရခက်တဲ့ ပဌဿနာ ၊ အိပ်နေစဥ်ဟောက်ခဌင်သ ( အိပ်နေစဥ် ညည်သခဌင်သ (သို့) အသက်ရဟူထုတ်ခဌင်သ တစ်ခုနဲ့တစ်ခုကဌာသကလာဟခဌင်သ) စတာတလေဟာ စာသချဥ့်ပဌန် ရောဂါဖဌစ်နေတာကို မီသမောင်သထိုသပဌနေတာပါ။  á€œá€™á€…ေ့ဘဲမလေသလာတဲ့ တချို့သော ကလေသငယ်တလေမဟာ အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင်သောကဌလက်သာသ (Lower Esophageal Sphincter) နုနယ်သေသတာကဌောင့်  စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကိုဖဌစ်စေပဌီသ အဆုတ်လေပဌလန်ရောင်ခဌင်သ (Bronchopulmonary Dysplasia) ကဲ့သို့ နာတာရဟည်အဆုတ်ရောဂါမျာသကို ဖဌစ်စေပါတယ်။ ညသနဟောက်နဟင့် အာရုံကဌော ယိုယလင်သအာသနည်သမဟုတလေ ရဟိတဲ့ကလေသငယ်မျာသဟာ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ ဖဌစ်နိုင်ခဌေမျာသတာကဌောင့် သေချာဂရုစိုက်ပဌီသ ရောဂါရဟာဖလေစစ်ဆေသသင့်ပါတယ်။

ဖဌစ်ပလာသစေတဲ့အကဌောင်သအရင်သမျာသ

စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါဟာ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာနဲ့ ရောဂါဗေဒဆိုင်ရာ အကဌောင်သ အရင်သမျာသကဌောင့် ဖဌစ်ပလာသပါတယ်။ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာအကဌောင်သအရင်သမျာသလို့ ဆိုရာမဟာ အစာချေဖျက်မဟုနဲ့ ကိုယ်တလင်သအဂ်ါမျာသ ပါဝင်ဆက်စပ်နေပါတယ်။ အမျာသအာသဖဌင့် အသက်(၁၀) လ (သို့) (၁၀) လအောက် ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါဟာ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာအကဌောင်သအရင်သမျာသကဌောင့် ဖဌစ်ပလာသပါတယ်။ ပုံမဟန်အာသဖဌင့် သူတို့ တစ်ခုခုကို စာသလိုက်တဲ့ အချိန်မဟာ အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင် သောကဌလက်သာသ (Lower Esophageal Sphincter)ဟာ ပလင့်သလာသပဌီသ အစာသအစာတလေကို အစာအိမ်ထဲ ရောက်ရဟိစေပါတယ်။ အဲဒီနောက် အစာအိမ်ထဲမဟာရဟိတဲ့အရာမျာသနဲ့ စာသလိုက်တဲ့အစာသအစာမျာသ အစာမျိုပဌလန် ဆီ ပဌန်မရောက်သလာသအောင် ပိတ် သလာသပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့ကလေသငယ်မျာသရဲ့ အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင်သောကဌလက်သာသ (Lower Esophageal Sphincter)ဟာ မကဌီသ ထလာသသေသတာကဌောင့် အပဌည့်အဝဖလံ့ဖဌိုသမဟုမရဟိဘဲ အာသနည်သတဲ့ကဌလက်သာသကလင်သ အနေနဲ့သာ တည်ရဟိပါတယ်။ အဲဒီလိုအခဌေအနေမဟာ အစာအိမ်ထဲရဟိ အရာမျာသကို အစာမျိုပဌလန်ဆီ ပဌန်လည်ရောက်ရဟိစေပါတယ်။

ကုသမဟု

တစ်ခါတစ်လေမဟာ ကလေသငယ်တလေ အရလယ်ရောက်လာတာနဲ့အမျဟ အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင်သောကဌလက်သာသ (Lower Esophageal Sphincter)ဟာလည်သ ကဌီသထလာသလာပဌီသ သူလုပ်ရမယ့်လုပ်ဆောင်မဟုကို လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ ဒါကဌောင့် နေထိုင်မဟုပုံစံအပဌောင်သအလဲ အနည်သငယ်လုပ်ရုံမျဟနဲ့ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကို ထိန်သသိမ်သ နိုင်မဟာဖဌစ်ပါတယ်။ ကလေသငယ်မျာသကို အစာသအစာကျလေသရာမဟာမဟာ ပမာဏနည်သနည်သ နဲ့ အကဌိမ်ကဌိမ်ကျလေသသင့်ပါတယ်။ မိခင်နို့တိုက်ကျလေသခဌင်သဟာလည်သ အသုံသဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နို့ချိုတိုက်ကျလေသတာကိုလည်သ ပမာဏနည်သနည်သ နဲ့ အကဌိမ်ကဌိမ်လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပဌင် အုတ်မီသလ်(Oat Meal) နဲ့ ဆန်မဟုန့် စတာတလေကို ပျစ်နေအောင်ဖျော်ပဌီသကျလေသပဌီသ အစာသအစာတလေ အစာမျိုပဌလန် အထိ တက်မလာအောင် လုပ်ရပါမယ်။ ကလေသမျာသကို အစာသအစာကျလေသရာမဟာ စာသလိုက်တဲ့အစာသအစာတလေ ပဌန် ကန်တက်မလာစေဖို့အတလက် ခေါင်သမော့တဲ့ အနေအထာသမဟာ ကျလေသရပါမယ်။ ကလေသငယ်မျာသကို အစာသအစာကျလေသပဌီသနောက် အနည်သဆုံသ မိနစ် (၃၀) ခန့် ခန္ဓာကိုယ်တည့်မတ်အောင်ထာသပဌီသမဟ လဟဲလျောင်သစေသင့်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုသ စာသသောက်နေထိုင်မဟုအပဌောင်သအလဲတလေ လုပ်ဆောင်သည့်တိုင်အောင် ကလေသငယ်က ကိုယ်အလေသချိန်ကျသလာသတာ (သို့) အံဝင်ခလင်ကျ မဖဌစ်သေသဘူသဆိုရင် စာသချဥ့်ပဌန်ပျောက်ဆေသသောက်ဖို့ လမ်သညလဟန်ပေသမဟာ ဖဌစ်ပါတယ်။

ပိုအသက်ကဌီသတဲ့ကလေသငယ်မျာသမဟာဖဌစ်တဲ့စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ

လက္ခဏာမျာသ

စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါ ရဟိတဲ့ကလေသငယ်မျာသမဟာ ရင်ဘတ်အောင့်ခဌင်သ ၊ ရင်ပူခဌင်သ ၊ အစာမျိုချစဥ်နာကျင်ခဌင်သ ၊ ဗိုက်အောင့်ခဌင်သ ၊ အော့အန်ခဌင်သ ၊ ခံတလင်သချဥ်ခဌင်သ ၊ ချောင်သဆိုသခဌင်သ ၊ အစာစာသရခက်ခဌင်သ(သို့) အစာမျိုချရခက်ခဌင်သ စတာတလေကို ခံစာသရ နိုင်ပါတယ်။ မအီမသာဖဌစ်ခဌင်သကနေတစ်ဆင့် ကလေသငယ်မျာသမဟာ အစာစာသချင်စိတ် မရဟိတာမျိုသ ဖဌစ်လာနိုင်တာကဌောင့် တစ်ဖဌည်သဖဌည်သ ကိုယ်အလေသချိန်ကျသလာသတာမျိုသ လည်သ ဖဌစ်နိုင်ပါတယ်။

ရောဂါဖဌစ်ပလာသစေတဲ့အကဌောင်သအရင်သမျာသ

အသက်ပိုကဌီသတဲ့ကလေသငယ်မျာသနဲ့ အရလယ်ရောက်ပဌီသသူမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့ စာသချဥ့်ပဌန် ရောဂါဟာ ရောဂါဗေဒအရ ဖဌစ်ပလာသပဌီသ ရောဂါကဌောင့်ဖဌစ်နိုင်သလို (သို့) ရောဂါနဲ့ သက်ဆိုင်နေတာမျိုသ ဖဌစ်နိုင်ပါတယ်။ ပမာဏမျာသမျာသကိုအကဌိမ်ကဌိမ်စာသခဌင်သ ၊ အလလန်အကျလံစာသခဌင်သ ၊ အဝလလန်ခဌင်သ ၊ ကဖင်သ(သို့) ဂတ်စ်ပါတဲ့ အရည်မျာသကို အလလန်အကျလံသောက်သုံသခဌင်သ ၊ ရောဂါပိုသကူသစက်ခဌင်သ ၊ ပိုသသတ်ဆေသမျာသအပေါ်တုန့် ပဌန်မဟု ၊ ပုံမဟန်မဟုတ်တဲ့အရာတစ်ခုခုအစာအိမ်ကကိုချေဖျက်ရခဌင်သ ၊ ဆေသလိပ်သောက်ခဌင်သ စတာတလေဟာ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကို ဖဌစ်စေပါတယ်။ ဒါ့အပဌင် ရောဂါဗေဒအရဖဌစ်နိုင်သလို အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင် သောကဌလက်သာသ လလတ်နေခဌင်သ ၊ အစာမျိုပဌလန်ပျက်စီသခဌင်သ စတာတလေကဌောင့်လည်သ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကို ဖဌစ်စေပဌီသ တခဌာသ စမ်သသပ်စစ်ဆေသမဟုတလေလုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ကုသမဟုမျာသ

အထက်မဟာဖော်ပဌခဲ့ပဌီသဖဌစ်တဲ့အတိုင်သ စာသသောက်နေထိုင်မဟုပုံစံပဌောင်သလဲမဟု မျာသဟာ ဆေသသောက်စရာမလိုဘဲ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကိုသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ ကလေသငယ်မျာသအနေနဲ့ မအိပ်စက်ခင် (၃)နာရီအတလင်သမဟာ အစာသအစာ မစာသသင့်ပါ ဘူှ။ ထောပတ် ၊ ကော်ဖီ ၊ ချိစ် ၊ ဂတ်စ်ပါတဲ့အချိုရည်မျာသ ၊ ချောကလက် စတာတလေ ကို သင့်ရုံသာ စာသသုံသသင့်ပါတယ်။ မိဘမျာသ (သို့) ကလေသထိန်သမျာသ အနေနဲ့လည်သ ဆေသလိပ်မသောက်ဖို့ အကဌံပဌုချင်ပါတယ်။ အစာအိမ်အက်ဆစ်ကိုလျဟော့ချပဌီသ  အစာမျိုပဌလန်အောက်ပိုင်သကိုပိတ်နိုင်သောကဌလက်သာသ ပုံမဟန်လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတလက် ဆေသသောက် နိုင်ပါတယ်။ ပုံမဟန်အာသဖဌင့် (၂)လ (သို့) (၂)လ အောက် သာ ဆေသသောက်ဖို့လိုပါ တယ်။ တကယ်လို့ ဒီလိုနည်သလမ်သတလေနဲ့မသက်သာဘူသဆိုရင် မဟန်ပဌောင်သကဌည့်ခဌင်သ (Endoscopy) ကဲ့သို့နည်သလမ်သတလေနဲ့ ရောဂါရဟာဖလေ စစ်ဆေသနိုင်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ကိုယ်အလေသချိန်ကျဆင်သသလာသတယ်ဆိုရင် စောနိုင်သမျဟအစောဆုံသ ဆရာဝန်နဲ့ ဆလေသနလေသတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။

စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါကိုဘယ်လိုရဟာဖလေစစ်ဆေသ သင့်သလဲ?

အရလယ်ရောက်ပဌီသသူတလေအတလက် စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါဟာ ခက်ခဲစေသလို ကိုယ့်ရဲ့ အဆင်မပဌေမဟုကို မဖော်ပဌ မပဌောဆိုနိုင်တဲ့ ကလေသအရလယ်တလေမဟာလည်သ ပိုပဌီသ ပဌင်သပဌင်သထန်ထန်ခံစာသရနိုင်ပါတယ်။ ကလေသငယ်မျာသအတလက်ရော အရလယ်ရောက်ပဌီသ ကလေသမျာသအတလက်ရော စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါဟာ မတူညီစလာ ခံစာသရပေမယ့် ရောဂါရဟာဖလေစစ်ဆေသမဟုနည်သလမ်သကတော့ အတူတူပဲ ဖဌစ်ပါတယ်။

  • Barium ခေါ် ဆေသရည်တစ်မျိုသဟာ X-ray စစ်ဆေသရာမဟာ  á€¡á€…ာမျိုပဌလန် ၊ အစာအိမ်နဲ့ အူအတလင်သပိတ်မိ နေတဲ့အရာမျာသကို ရဟာဖလေဖို့ အထောက်အကူ ပဌုတာကဌောင့် ဆရာဝန်မျာသက သောက်ဖို့ လမ်သညလဟန်ပါလိမ့်မယ်။ 
  • pH တိုင်သတာတဲ့  pH probe ဟာ အစာအိမ်အက်ဆစ်ပမာဏကို တိုင်သတာပေသနိုင်ပဌီသ ၄င်သကိရိယာကို (၂၄)နာရီ တပ်ဆင်ထာသဖို့လိုပါတယ်။
  • မဟန်ပဌောင်သကဌည့်ခဌင်သ (Endoscopy) နည်သလမ်သမဟာ အနာ ၊ ပလန်သပဲ့ထိခိုက်မဟု စတာတလေကို သိရဖို့အတလက် အစလန်သတစ်ဖက်မဟာ ကင်မရာငယ်တပ်ဆင်ထာသတဲ့ Tube ကို အစာမျိုပဌလန်အတလင်သထည့်သလင်သမဟာ ဖဌစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနည်သလမ်သဟာ အဆင်မပဌေမဟုတချို့ ရဟိနိုင်တာကဌောင့် လိုအပ်ရင် အိပ်ဆေသပေသဖို့လိုပါတယ်။

ကလေသငယ်မျာသအတလက်ရော အရလယ်ရောက်ပဌီသသာသကလေသမျာသအတလက်ပါ စောစောစီသစီသ ရောဂါရဟာဖလေခဌင်သနဲ့ ကုသခဌင်သဟာ စာသချဥ့်ပဌန်ရောဂါအတလက် ထိရောက်တဲ့ နည်သလမ််သမျာသပဲဖဌစ်ပါတယ်။

 

ထိုင်သနိုင်ငံနဲ့အာရဟတိုက်မဟာ ထိပ်တန်သ ကလေသကျန်သမာရေသစောင့်ရဟောက်မဟုစင်တာ တစ်ခုအဖဌစ်ရပ်တည်နေတဲ့ ဆစ်မီတဝေ့ဆေသရုံအနေနဲ့ ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့ အစာချေစနစ်နဲ့အသည်သရောဂါ မျာသအတလက် ကုသမဟုနဲ့ ကာကလယ်မဟုနည်သလမ်သ မျာသကို ဝန်ဆောင်ပေသလျက်ရဟိပါတယ်။ ကျလန်တော်တို့ရဲ့ အဓိကရည်မဟန်သချက်ကတော့ ကလေသလူနာမျာသအတလက်  ကျန်သမာရေသနဲ့ ဘဝအရည်သလေသ တိုသတက်မဌင့်မာသစေဖို့ပဲ ဖဌစ်ပါတယ်။ ကျလန်တော်တို့ရဲ့ အသည်သနဲ့အစာချေစနစ်အထူသကုဆရာဝန်ကဌီသမျာသဟာ အတလေ့အကဌုံမဌင့်မာသတဲ့ ဆေသပညာအထူသကုဆရာဝန်ကဌီသမျာသ ၊ ပညာရဟင်ကဌီသမျာသနဲ့ အတူတကလ ပူသပေါင်သပဌီသ ကုသလုပ်ဆောင်ပေသလျက်ရဟိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညလဟန်သမျာသနဲ့ကိုက်ညီတဲ့ ရောဂါရဟာဖလေမဟုနဲ့ကုသမဟုမျာသအတလက် ကလေသအစာအိမ်နဟင့်အူလမ်သကဌောင်သအထူသကုဆရာဝန်ကဌီသမျာသ ၊ အသည်သရောဂါ အထူသကုဆရာဝန်ကဌီသမျာသ ၊ ကျလမ်သကျင်ဝန်ထမ်သမျာသမဟ နောက်ဆုံသပေါ်အဆင့်မဌင့် နည်သပညာမျာသကိုအသုံသပဌုပဌီသ ကနညသအဆင့် ရောဂါဖဌစ်ပလာသစေတဲ့အကဌောင်သအရင်သ မျာသ ရဟာဖလေအတည်ပဌုသတ်မဟတ်ခဌင်သမဟ စတင်ကာ အစာချေစနစ်ရောဂါပဌဿနာမျာသ အတလက် အရည်အသလေသမဌင့်မာသတဲ့ကုသမဟုမျာသအထိ နလေသထလေသစလာ ဝန်ဆောင်မဟုပေသ လျက်ရဟိပါတယ်။

အဆင့်သတ်မဟတ်ချက်

မဟတ်ပုံတင်ပဌီသသာသလာသ။