ไทรอยด์ คุณรู้จักดีแล้วหรือยัง

เมื่อเอ่ยคำว่า “ไทรอยด์” หลายคนจะนึกถึงต่อมชนิดหนึ่งในร่างกาย บางคนก็จะนึกถึงโรค ซึ่งก็ถูกทั้งหมด จะว่าไปเราได้ยินคำนี้กันบ่อย บางคนก็บางว่า ไทรอยด์ผิดปกติบ้าง ไทรอยด์เป็นพิษบ้าง จริงๆแล้วเรามีความเข้าใจเกี่ยวกับไทรอยด์กันมากน้อยแค่ไหน ไทรอยด์แล้วจริง ๆ เป็นโรค หรือเป็นอวัยวะในร่างกายกันแน่ แล้วมีความสำคัญแค่ไหนที่เราต้องรู้ ผู้ที่จะมาไขข้อสงสัยและมอบความรู้ให้เราในวันนี้ก็คือ นายแพทย์จิรทีปต์ ขวัญแก้ว อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาเบาหวาน ไทรอยด์ และต่อมไร้ท่อ คุณหมอจะมีอะไรดี ๆ มาฝากกันบ้าง มาติดตามกันเลย

ถ้าเรากล่าวถึงไทรอยด์เฉยๆ ก็จะหมายถึงอวัยวะอย่างหนึ่งที่อยู่บริเวณลำคอของเราทุกคน ซึ่งทุกคนคงเคยได้ยินชื่อของอวัยวะชิ้นนี้ก็คือต่อมไทรอยด์ ซึ่งต่อมไทรอยด์นี้เป็นต่อมไร้ท่อที่ใหญ่ที่สุดในร่างกายมนุษย์ มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งเป็นฮอร์โมน ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเจริญเติบโตของร่างกาย ช่วยควบคุมอุณหภูมิในร่างกาย ช่วยเผาผลาญสารอาหาร กระตุ้นการทำงานของระบบหัวใจและหลอดเลือดรวมทั้งควบคุมการทำงานของอวัยวะอื่น ๆ ทั่วร่างกาย หากต่อมนี้ทำงานผิดปกติก็จะเกิดผลทำให้ร่างกายทำงานผิดปกติไปด้วย แต่ถ้าพูดถึงโรคไทรอยด์ ก็จะหมายถึงโรคที่มาจากความผิดปกติของต่อมไทรอยด์นั่นเอง

เมื่อต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ จึงส่งผลให้ทุกระบบปรวนแปร ทั้งร่างกาย จิตใจ และสมอง โดยเฉพาะต่อประสาทการทำงานอัตโนมัติ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ โรคของต่อมไทรอยด์ แบ่งคร่าว ๆ ได้เป็น 2 กลุ่มโรค ด้วยกันคือ กลุ่มอาการไทรอยด์ที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมน ซึ่งแบ่งได้เป็น ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมน มากเกินไป ทำให้เกิดโรคไทรอยด์เป็นพิษ และต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมน น้อยเกินไปทำให้เกิดโรคไทรอยด์ต่ำ ส่วนอีกกลุ่มโรคคือ กลุ่มที่เกิดก้อนขึ้นในคอ มีอาการคอโต คอพอก หรือมีก้อนตรงบริเวณต่อมไทรอยด์

โรคของไทรอยด์ที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนมีผลต่อความอ้วนแน่นอน เพราะหากเป็นไทรอยด์เป็นพิษคือกลุ่มที่ฮอร์โมนทำงานมากเกิน กลุ่มนี้จะไม่อ้วนแต่กลับผอมลง น้ำหนักลด มีอาการหิวบ่อย รับประทานมาก แต่ไม่ว่ารับประทานมากยังไงน้ำหนักมักจะไม่ขึ้น หรืออาจจะลดลงอีกด้วย ส่วนกลุ่มที่ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย กลุ่มนี้บางทีก็จะเรียกว่า เป็นโรคไทรอยด์ชนิดอ้วน กลุ่มนี้จะมีอาการบวม น้ำหนักเพิ่มและอ้วนขึ้นอย่างไม่ทราบสาเหตุ

ถ้าเป็นลักษณะของระดับฮอร์โมนสูงมากเกินไป คือไทรอยด์เป็นพิษ ก็จะมีอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น มือสั่น ขี้ร้อน เหงื่อออกมาก หิวบ่อย น้ำหนักลดถึงแม้รับประทานมาก เครียด นอนไม่ค่อยหลับ มีอาการทางด้านประสาทหรือด้านจิตใจได้ง่าย บางรายถ่ายอุจจาระบ่อยขึ้นวันละ 2 – 3 ครั้ง ถ้าคุณเริ่มมีอาการแบบนี้ก็ให้สันนิษฐานไว้ก่อนเลยว่า คุณอาจเป็นไทรอยด์เป็นพิษ ให้รีบมาพบแพทย์เพื่อรักษา ถ้าปล่อยไว้ต่อมไทรอยด์อาจเป็นพิษรุนแรง อาจะทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้ แต่ถ้าเป็นอีกลักษณะคือฮอร์โมนทำงานงานบกพร่องหรือระดับฮอร์โมนน้อยเกินไป อาการก็จะตรงข้ามกับแบบแรก คือ ขี้หนาว เฉื่อยชา ขี้เกียจ ง่วงหงาวหาวนอนบ่อย น้ำหนักเพิ่มขึ้น ผิวหนังแห้ง หยาบ พูดช้า กล้ามเนื้ออ่อนแรง ไม่ค่อยมีแรง เป็นตะคริวง่าย กลุ่มนี้ก็ควรรีบมาพบแพทย์เช่นเดียวกัน ส่วนถ้าเป็นกรณีที่เป็นก้อนเนื้อ หรือคอโตคอพอก ก็จะเกิดความผิดปกติที่เห็นได้ชัดจากภายนอกอยู่แล้ว บางคนอาจจะไม่รู้ตัวแต่เมื่อมาตรวจสุขภาพประจำปีก็มาตรวจพบก้อนในลำคอก็มีเหมือนกัน

เป็นไปได้หลายสาเหตุ แต่หลักๆก็จะมาจากพันธุกรรม คือ คนในครอบครัวเคยมีประวัติการรักษาเกี่ยวกับอาการไทรอยด์ผิดปกติ เมื่อถึงเวลาอาการเหล่านี้ก็จะเกิดขึ้นเอง อีกสาเหตุก็เกิดจากร่างกายสร้างภูมิต้านบางอย่างไปกระตุ้นการทำงานของต่อมไทรอยด์ให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติไป

ไทรอยด์เป็นพิษ ปัจจุบันสามารถรักษาได้หลายวิธี ซึ่งอันนี้ก็ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงในอาการของผู้ป่วย รวมถึงลักษณะของโรคที่มาด้วย การรักษาก็จะมีตั้งแต่ การรับประทานยาที่มีฤทธิ์ไประงับการสร้างฮอร์โมน การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ การรับประทานน้ำแร่ไอโอดีนชนิดที่มีการปล่อยกัมมันตภาพรังสีออกมา เพื่อต้องการให้รังสีนี้ไปทำลายต่อมไทรอยด์ที่เกินออกมา ซึ่งรังสีนี้จะทำงานโดยตรงกับต่อมไทรอยด์จึงไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย ส่วนไทรอยด์ต่ำ รักษาโดยการเสริมฮอร์โมนให้ระดับเป็นปกติ

โรคไทรอยด์เป็นโรคภัยใกล้ตัวเรา สามารถจะเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา สิ่งสำคัญทุกคนจะต้องหัดสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับร่างกายของเรา คอยดูว่ามีอาการที่คล้ายกับไทรอยด์เป็นพิษไหม หรือมีอาการเข้าข่ายไทรอยด์บกพร่องหรือไม่ หากเริ่มมีอาการผิดปกติที่ใกล้เคียงหรือไม่มั่นใจก็ขอให้เข้ามาพบแพทย์เลยดีที่สุด ซึ่งปัจจุบันการตรวจหาความผิดปกติของโรคกลุ่มไทรอยด์ทำได้ง่ายๆ เพียงแค่ตรวจเลือด รอผลเลือดเพียงไม่กี่ชั่วโมงก็รู้ผลแล้ว และที่สำคัญต้องหมั่นตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ เพราะนี่ก็จะเป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยคัดกรองโรคว่าคุณมีอาการของโรคเกี่ยวกับก้อนเนื้อในต่อมไทรอยด์หรือคอพอกหรือไม่ ถ้าคุณใส่ใจสุขภาพแบบนี้รับรองว่าสุขภาพที่ดีจะเป็นของคุณเสมอแน่นอน