ปวดข้อไหล่…ทำยังไงดี

• เอ็นหัวไหล่อักเสบ เส้นเอ็นหัวไหล่ไม่สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ หากฉีกขาดแล้วปล่อยทิ้งไว้ จะนำไปสู่ภาวะ ข้อไหล่เสื่อมจนต้องผ่าตัด

• ข้อไหล่ เป็นข้อที่อยู่ลึก การผ่าตัดแบบเปิดแผลใหญ่ จะรบกวนกล้ามเนื้อปกติรอบข้อมาก

• การผ่าตัดส่องกล้องภาวะข้อไหล่ติด ช่วยคนไข้กลับไปสู่ภาวะปกติได้เร็ว รบกวนกล้ามเนื้อน้อย ลดอาการ ปวดข้อไหล่ และคาดหวังผลการรักษาได้แน่นอนมากขึ้น

หลายคนคงเคยรู้สึกเจ็บแปลบ หรือเสียวแว้บที่หัวไหล่เวลายกแขนสูงๆ และหลายคนคงเคยต้องปวดไหล่กันมาบ้างสักครั้งสองครั้งในชีวิต นั่นคงไปแปลกอะไร เพราะหัวไหล่เป็นข้อต่อที่เกิดการเคลื่อนไหวมากที่สุดในร่างกาย แทบจะทุกอิริยาบถ แม้กระทั่งการนอน หากมีปัญหาที่เอ็นไหล่ ผู้ป่วยก็มักจะมีปัญหาในการนอนตะแคงด้วยเช่นกัน

“อาการปวดไหล่” ที่ทำให้บางคน ปวดไหล่ ยกแขนไม่ขึ้น เกิดได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่เรื่องเล็กไปถึงเรื่องใหญ่ ไม่ว่าจะปวดจากในข้อไหล่หรือปวดจากข้อข้างเคียง อวัยวะข้างเคียง หรือแม้กระทั่งบางทีอาการปวดอาจมาจากอวัยวะอื่น เช่น คอ ตับอักเสบ หรือแม้กระทั่งหัวใจ ก็อาจส่งผลให้ปวดหัวไหล่ได้ ซึ่งในส่วนนี้การตรวจร่างกายจะสามารถช่วยแยกแยะสาเหตุได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

สำหรับอาการปวดข้อไหล่ในผู้ใหญ่ สาเหตุที่พบส่วนใหญ่มักมาจากภาวะเส้นเอ็นหัวไหล่ ซึ่งมีอาการได้หลากหลาย ตั้งแต่เส้นเอ็นอักเสบ เส้นเอ็นฉีกขาดบางส่วน เส้นเอ็นฉีกขาดทั้งหมด ไปจนกระทั่งเส้นเอ็นฉีกขาดหลายเส้น นอกจากนี้อาจมีภาวะของโรคข้ออักเสบ เช่น แคลเซียมพอกในเส้นเอ็น ภาวะข้อไหล่ติด หรือภาวะข้อไหล่เสื่อมได้อีกด้วย

อาการปวดข้อไหล่ ส่วนมากจะปวดด้านหน้า ด้านข้าง และด้านหลังบริเวณกระดูกสะบัก ซึ่งตำแหน่งที่ปวดจะสามารถช่วยบ่งบอกถึงสาเหตุของอาการแต่ละชนิดได้ เช่น

หากมีปัญหาที่เส้นเอ็นหัวไหล่ มักจะแสดงอาการปวดบริเวณด้านข้างของหัวไหล่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาที่ทำกิจกรรมเหนือศีรษะ เช่น ยกแขน เหวี่ยงแขนเล่นกีฬาอย่างแบดมินตัน เทนนิส กอล์ฟ เป็นต้น

นอกจากนี้การ ปวดข้อไหล่ ยังสามารถใช้อายุและกิจกรรมของคนไข้ เป็นตัวช่วยบ่งบอกเรื่องโรคของหัวไหล่ได้ เช่น อาการปวดข้อไหล่ในวัยรุ่น ส่วนใหญ่กลุ่มนี้มักจะสัมพันธ์กับการกีฬา โดยเฉพาะกีฬาที่ต้องใช้หัวไหล่มากๆ เช่น วอลเล่ย์บอล ว่ายน้ำ บาสเกตบอล หรืออาชีพที่ต้องใช้กิจกรรมเหนือศีรษะบ่อยๆ เช่น ช่างซ่อมเครื่องบิน แอร์โฮสเตสเป็นต้น ซึ่งกลุ่มนี้มักจะมีปัญหาภาวะข้อไหล่ไม่มั่นคง หรือการยืดหย่อนของเส้นเอ็นหัวไหล่ที่ผิดปกติ

วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของโรค มีได้ 2 กรณี คือ การผ่าตัด และไม่ผ่าตัด

• กรณีไม่ผ่าตัด เริ่มต้นการรักษาด้วยการให้ทานยา ฉีดยา การทำกายภาพบำบัด ซึ่งจะพิจารณาตามความรุนแรงและพยาธิสภาพของโรค โดยความร่วมมือของแพทย์กายภาพบำบัด และแพทย์ศูนย์กระดูกและข้อ ที่จะช่วยกันกำหนดแนวทางการรักษา รวมถึงกิจกรรมที่ควรหลีกเลี่ยง และการบริหารที่จะช่วยเสริมให้สมรรถนะในการใช้ข้อไหล่กลับมาเหมือนเดิม ในกรณีที่การรักษาแบบไม่ผ่าตัดล้มเหลว การผ่าตัดจะเป็นทางเลือกสุดท้าย
• กรณีผ่าตัด เนื่องจากข้อไหล่เป็นข้อที่อยู่ลึก การผ่าตัดแบบเปิดแผลใหญ่ จะรบกวนกล้ามเนื้อปกติรอบข้อมากกว่าเข้าไปถึงจุดที่ทำการผ่าตัด การผ่าตัดแบบส่องกล้องจึงเป็นที่นิยม เพราะเข้าถึงได้มากกว่า แผลเล็ก ชอกช้ำน้อย และในปัจจุบันเทคนิคการผ่าตัดส่องกล้องพัฒนาไปถึงขั้นสามารถเข้าไปทำการยึด ซ่อม แม้กระทั่งการสร้างเส้นเอ็นใหม่ และยังรวมไปถึงการรักษาข้ออื่นๆ ที่อยู่ใกล้เคียงกัน เช่น กระดูกไหปลาร้า (AC Joint) หรือเส้นประสาทบริเวณรอบข้อในคราวเดียวกันได้อีกด้วย

การจะรักษาหรือไม่รักษานั้นขึ้นอยู่กับสาเหตุ และความรุนแรงของโรคที่เป็น หากปวดเล็กน้อย ปวดไม่นานแล้วหายก็คงจะพอรับได้ แต่หากในกรณีที่เส้นเอ็นหัวไหล่ฉีกขาดแล้วไม่รักษา แบบนี้อาจเข้าข่ายสุภาษิตที่ว่า “เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย” เพราะเส้นเอ็นไม่สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ หากฉีกขาดแล้วปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้ฉีกขาดเพิ่ม หรือจากเดิมที่ขาดเพียงเส้นเดียว อาจฉีกขาดเพิ่มเป็นหลายเส้น เมื่อฉีกขาดหลายเส้นจะนำไปสู่ภาวะ ข้อไหล่เสื่อม ซึ่งภาวะเช่นนี้ต้องทำการรักษาโดยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อ ซึ่งจะต้องใช้ข้อเทียมชนิดพิเศษ ราคาก็จะแพงเป็นพิเศษ ด้วยเช่นกันครับ เมื่อรู้แบบนี้แล้วการเข้ารับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ น่าจะเป็นทางออกมากกว่านะครับ

“อาการปวดไหล่เกิดได้จากหลายสาเหตุ ควรมาพบแพทย์เพื่อรับคำปรึกษาและได้รับการตรวจที่เหมาะสม เพื่อการวางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้อง ซึ่งการรักษานั้นไม่จำเป็นต้องลงเอยด้วยการผ่าตัดเสมอไป แต่หากจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด การผ่าตัดส่องกล้องจะเป็นแนวทางที่มีประโยชน์ ช่วยลดการบาดเจ็บ การอักเสบ และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น ”