เอื้อมไม่ถึงเพราะข้อศอกติด

• ยืดแขนไม่สุด งอแขนไม่ได้ อาจไม่ใช่แค่เส้นยึด แต่อาจเป็น “ภาวะข้อศอกติด”
• ข้อดีของการผ่าตัดส่องกล้องบริเวณข้อศอก คือ ทำให้รักษาตรงจุดมากขึ้น แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็วขึ้น

อยากจะยื่นมือไปทำอะไรซักอย่างแต่ทำไม่ได้เพราะเหยียดแขนไม่ออก อย่างที่ตั้งใจ เช่น กว่าจะยื่นเงินค่าทางด่วนให้พนักงานได้ต้องยื่นแล้ว…ยื่นอีก…กว่าจะถึง หรือแม้บางทียื่นถึง แต่ก็ดูเหมือนเส้นของเรานั้นจะตึงจนแทบจะขาดผึงเสียให้ได้ ทำให้รู้สึกเจ็บหรือปวดขึ้นมาทันที

หลายคนคิดว่าตัวปัญหาอยู่ที่เส้นของเรานั้นยืดหรือตึงกันอยู่ใช่ไหม แต่ความจริงแล้วตัวการสำคัญของปัญหานั้นคือ “ภาวะข้อศอกติด”

ข้อศอก ทำหน้าที่ช่วยให้การทำงานของแขน หรือข้อมือ ยื่นออกไปได้ไกลขึ้นจากตัว สามารถเอื้อม หยิบ จับของที่อยู่ห่างตัวได้ เช่น ยื่นแขนจ่ายค่าทางด่วน เอื้อมหยิบของจากชั้นสูงๆ ยกแขนตีแบดมินตัน เทนนิส เป็นต้น แต่คนที่มีปัญหาภาวะข้อศอกติด พิสัยของการขยับข้อศอกจะลดน้อยลง ส่งผลทำให้หน้าที่ของแขนและมือไม่สามารถไปได้ไกลจากตัวเหมือนเดิม

ข้อศอกติด อาการเป็นอย่างไร เหยียดแขนตรงไม่ได้ งอศอกไม่ได้ กี่องศาถึงเรียกว่าข้อศอกติด ?

โดยปกติสำหรับคนทั่วไป จะมีพิสัยของข้อ หรือความสามารถในการเหยียดข้อศอกได้ ตรงหรือแอ่นเล็กน้อย (5-10 องศา) งอข้อศอกได้ 140 องศา ซึ่งผู้หญิงมักจะมีค่ามากกว่าผู้ชายเล็กน้อย

ในกรณีที่ข้อศอกเสียการเคลื่อนไหวไม่มาก ข้อศอกจะเหยียดได้ประมาณ -30 องศา และงอได้ประมาณ 130 องศา หรือพิสัยของการงอและเหยียดรวมกัน 100 องศา ในกรณีนี้ ส่วนใหญ่ข้อศอกยังอยู่ในระดับที่สามารถทำกิจกรรมหรือทำหน้าที่ต่างๆ ได้ เช่น พิมพ์ดีด ช้อปปิ้ง คุยโทรศัพท์ หมุนไขควง หมุนประตู ฯลฯ ได้

แต่หากมีอาการติดขัดแย่กว่ามุมองศาที่กล่าวมา ข้อศอกมักจะเสียหน้าที่ในการทำงานไป หรือในบางคนนอกจากอาการติดแล้วยังมีปัญหาของอาการปวดข้อศอกร่วมด้วย จึงไม่สามารถใช้งานในชีวิตประจำวันได้ จำเป็นต้องมาพบแพทย์เพื่อรับการรักษา

สาเหตุของภาวะข้อศอกติด เกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ซึ่งอาจเกิดได้ทั้งจากภายในและภายนอกข้อ

• ปัญหาที่เกิดจากภายในข้อศอก เช่น ผิวข้อมีปัญหา มีเศษแตกหักในข้อ มีภาวะกดบดเบียดภายในข้อศอก รวมไปถึงมีภาวะอักเสบเรื้อรังในข้อศอก ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากอุบัติเหตุ หรือเกิดจากตัวโรคนั้นๆ ส่วนในกลุ่มที่ไม่สัมพันธ์กับอุบัติเหตุ เช่น โรคเยื่อหุ้มข้ออักเสบ ภาวะข้อศอกติดอาจเกิดจากมีเศษแตกในกระดูกในข้อ หรือมีเงี่ยงกระดูกแตกในข้อ หรือเงี่ยงกระดูกโตทำให้ไปบล็อกการเคลื่อนไหวของข้อ ทำให้ข้อเกิดการอักเสบ รวมถึงเยื่อหุ้มข้อหนาตัวผิดปกติก็เป็นได้
• ปัญหาภายนอกข้อศอก เช่น กล้ามเนื้อหดรัง กล้ามเนื้อเป็นแผล เส้นเอ็นหดรั้ง เส้นเอ็นเป็นแผล หรือมีการผ่าตัดข้อศอกมาก่อนหน้านั้นจากการที่กระดูกหักรอบข้อ กระดูกผิดรูป หรือการผ่าตัดที่ต้องใส่วัสดุยึดตรึงนานเกินไป เข้าเฝือกนานเกินไป ทำให้เกิดพังผืด จึงทำให้เกิดภาวะข้อศอกติดได้

ปัจจัยในการพิจารณาการรักษาขึ้นอยู่กับ อายุ อาชีพ และความรุนแรงของโรค เมื่อหาสาเหตุได้แล้วควรจะทำการรักษาตั้งแต่ต้นตอ เช่น ถ้ามีการอักเสบของข้อ ใช้ยาลดการอักเสบ ลดกิจกรรมเพื่อลดการอักเสบ หรือการฉีดยาเข้าข้อ เพื่อลดการอักเสบ หรือปรึกษาแพทย์เฉพาะทางของโรคที่เกี่ยวข้องกับข้ออักเสบนั้น เพื่อป้องกันการนำไปสู่ภาวะข้อศอกติด

แต่หากปล่อยทิ้งไว้จนมาถึงปลายทางเมื่อข้อศอกติดไปแล้ว อีกทั้งล้มเหลวจากการรักษาด้วยการให้ยารับประทาน ฉีดยา การทำกายภาพบำบัด ในกรณีที่ทำการรักษาตามขั้นตอนดังกล่าวมาแล้วไม่ประสบผลสำเร็จ ควรจะต้องพิจารณาผ่าตัด โดยเฉพาะในรายที่หาสาเหตุได้ชัดเจน การผ่าตัดจะช่วยให้ข้อศอกสามารถกลับมาใช้งานได้เป็นปกติ

การผ่าตัดข้อศอก รักษาภาวะข้อศอกติด

อย่างที่ทราบกันดีว่าในปัจจุบันการ ผ่าตัดข้อศอก นั้นมี 2 แบบ คือ การผ่าตัดแบบเปิด และการผ่าตัดส่องกล้อง

ซึ่งการผ่าตัดส่องกล้องในปัจจุบัน นอกจากจะให้ผลการรักษาที่ดีแล้ว ยังช่วยลดการบาดเจ็บต่อเนื้อเยื่อบริเวณรอบๆ ได้มากขึ้นเมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบเปิดซึ่งจะต้องรบกวนเนื้อเยื่อหลายส่วน การขยายภาพของกล้องช่วยให้เห็นได้ชัดเจนมากขึ้น ทำให้การรักษาตรงจุดมากขึ้น เมื่อมีแผลเล็กเจ็บน้อย จึงช่วยให้โปรแกรมการรักษาหลังการผ่าตัด การทำกายภาพบำบัด ทำได้ดีขึ้น ง่ายขึ้น ผู้ป่วยจึงฟื้นตัวเร็วขึ้นนั่นเอง

การดูแลตัวเองหลังการผ่าตัดข้อศอก

การดูแลหลังการผ่าตัด ในเบื้องต้นควรลดภาวะบวมหรือลดอักเสบหลังผ่าตัด โดยการทานยา หลังจากนั้นให้เน้นการเคลื่อนไหว หรือในบางรายอาจพิจารณาให้ยาป้องกันแคลเซียมพอกในกล้ามเนื้อ เพื่อป้องกันการเป็นซ้ำ

“การรักษาภาวะข้อศอกติดจะมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำหรือไม่ ขึ้นอยู่กับพยาธิสภาพของโรคและร่างกายของคนไข้ ที่สำคัญการได้รับความร่วมมือต่อโปรแกรมหลังผ่าตัด หากคนไข้ให้ความร่วมมือ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด โอกาสการกลับมาเป็นซ้ำนั้นค่อนข้างจะต่ำมากครับ”