รู้ได้อย่างไรว่าเสี่ยงเป็นโรคหัวใจ

26 สิงหาคม 2562 นพ. ประพนธ์ ดิษฐ์รุ่งโรจน์

HIGHLIGHTS:

ในผู้หญิงที่มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า 30 มีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ อาหารไขมันสูง เช่น   เนื้อวัวติดมัน เนื้อแกะ เนื้อหมู (รวมถึงเบคอนและแฮม) เนื้อไก่ที่มีหนัง ไขมันวัว น้ำมันหมู ครีม เนย ชีส และผลิตภัณฑ์จากนมไขมันเต็มส่วน หรือพร่องมันเนย   เป็นสาเหตุของโรคหัวใจประมาณ 31 % อาการเจ็บแน่นหน้าอกตรงกลางเหมือนมีอะไรมาทับ ร้าวไปที่กราม แขน ไหล่ หรือลิ้นปี่ เวลาเจ็บหน้าอกสัมพันธ์กับการออกแรง หรือออกกำลังกาย   เจ็บแน่นหน้าอกดีขึ้นเมื่อนั่งพัก อาจเป็นอาการของโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

 

โรคหัวใจเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ทั้งในเพศชายและหญิง  โดยเฉพาะในประเทศสหรัฐอเมริกาพบผู้มีภาวะหัวใจวายทุกๆ  40 วินาที และทุกนาทีมีผู้เสียชีวิตมากกว่า 1 คน

สำหรับประเทศไทยพบแนวโน้มผู้ป่วยโรคหัวใจเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเกิดจากปัจจัย ทั้งที่ควบคุมไม่ได้ เช่น เพศ อายุ กรรมพันธุ์   และปัจจัยที่สามารถควบคุมได้ เช่น พฤติกรรมการรับประทานอาหาร และการออกกำลังกาย  แม้โรคหัวใจจะเป็นอันตรายถึงกับชีวิต แต่ก็สามารถป้องกันได้โดยการปรับพฤติกรรมที่ทำให้เกิดความเสี่ยงโรคหัวใจ  และเข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปีสม่ำเสมอ

ปัจจัยเสี่ยงโรคหัวใจ

• อายุที่มากขึ้น อวัยวะต่างๆ ย่อมเสื่อมไปตามสภาพ
• เพศชายมีโอกาสเป็นโรคหัวใจได้มากกว่าเพศหญิง
• เบาหวาน  ผู้ที่เป็นเบาหวานจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรคหัวใจ 2-4 เท่า
• ความดันโลหิตสูง ความดันโลหิตที่มากกว่า 140/90 มม./ปรอท จะเพิ่มความเสี่ยงมากขึ้น  ผู้ที่มีความดันโลหิตสูงตั้งแต่อายุน้อยกว่า 50 ปี จะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจมากกว่าคนปกติ
• ไขมันในเลือดสูง
• ภาวะอ้วน ในผู้หญิงที่มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI)  มากกว่า 21  จะมีผลต่อสุขภาพหัวใจ   และหาก BMI มากกว่า 30 แสดงว่าคุณเป็นโรคอ้วน และมีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ

การวัดรอบเอวจะช่วยให้ทราบความเสี่ยงของโรคหัวใจได้

	ความเสี่ยงเพิ่มขึ้น	ความเสี่ยงสูง
ชาย – ไม่ใช่ชาวเอเชีย	94-101	≥ 102  ซม.
ชาย – เอเซีย	–	≥ 90 ซม.
หญิง – ไม่ใช่ชาวเอเชีย	94-101	≥ 102  ซม.
หญิง – เอเชีย	–	≥ 80 ซม.

 

• การสูบบุหรี่  ผู้หญิงที่สูบบุหรี่มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจมากกว่าผู้ชายที่สูบบุหรี่   และความเสี่ยงจะเพิ่มมากขึ้นอีกเท่าตัว ในผู้หญิงที่สูบบุหรี่ 3-5 มวน/วัน  และในผู้ชายที่สูบบุหรี่ 6-9 มวน/วัน   การสูบบุหรี่เพิ่มอัตราการตายจากโรคหัวใจถึง 300 %
• อาหารไขมันสูง ในอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูง เช่น   เนื้อวัวติดมัน เนื้อแกะ เนื้อหมู (รวมถึงเบคอนและแฮม) เนื้อไก่ที่มีหนัง ไขมันวัว (tallow) น้ำมันหมู ครีม เนย ชีส และผลิตภัณฑ์จากนมไขมันเต็มส่วน หรือพร่องมันเนย   เป็นสาเหตุของโรคหัวใจประมาณ 31 %  ในประชากรโลก
• พันธุกรรม หากพบว่าในครอบครัวสายตรงที่มี ผู้ชายอายุน้อยกว่า 55 ปี หรือผู้หญิงอายุน้อยกว่า 65 ปี เป็นโรคหัวใจ เท่ากับคุณจะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจได้มากกว่าคนทั่วไป

อาการ ที่ควรนึกถึงโรคหัวใจ

1. เจ็บหน้าอก

อาการเจ็บแน่นหน้าอก 3 ลักษณะที่พึงสังเกตว่าจะเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

• เจ็บแน่นหน้าอกตรงกลางเหมือนมีอะไรมาทับ ร้าวไปที่กราม แขน ไหล่ หรือลิ้นปี่
• เจ็บแน่นหน้าอกที่สัมพันธ์กับการออกแรง หรือออกกำลังกาย
• อาการเจ็บแน่นหน้าอกดีขึ้นเมื่อนั่งพัก หรือเมื่ออมยาขยายหลอดเลือดใต้ลิ้น

2. ใจสั่น

3. หัวใจเต้นเร็ว

4. อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย

5. ขาบวม

6. อาการวูบ หรือหน้ามืด

หากมีอาการข้างต้น ให้คิดไว้เสมอว่าอาจมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคหัวใจค่อนข้างชัดเจน   แพทย์จะส่งตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคหัวใจ  และทำการรักษาต่อไป  ควรมาตรวจคัดกรอง  เพื่อให้แน่ใจว่ามีปัญหาโรคหัวใจหรือไม่ กับแพทย์เฉพาะทางโรคหัวใจ

---

โปรแกรมที่เกี่ยวข้อง

โปรแกรมตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ

---

บทความที่เกี่ยวข้อง

• สูงวัยอย่างมีคุณภาพ
• ทำไมต้องวิ่งสายพาน
• คุณเสี่ยง ภาวะหัวใจวาย อยู่รึเปล่า
• เพศสัมพันธ์กับความดันโลหิตสูง
• เจ็บแน่นหน้าอก ขณะออกกำลังกาย ให้ระวัง
• ปรับพฤติกรรม ลดความดันโลหิต
• เหนื่อยหอบขณะออกกำลังกายหรือจะเป็นโรคหัวใจขาดเลือด?
• จังหวะของหัวใจ เร็วไป ช้าไป ไม่น่าจะดี

*https://www.world-heart-federation.org/resources/risk-factors/

ผู้เขียน

---